Zamek w Malborku – oferta edukacyjna
June 9, 2010Zajęcia prowadzone w malborskim zamku – w scenerii gotyckiej warowni sprzyjają rozwijaniu u uczniów aktywności, rozbudzają ciekawość i uczą szacunku dla przeszłości. To oferta zarówno dla przedszkolaków, jak i uczniów.
Muzeum staje się miejscem spotkań, których celem jest odkrywanie dróg prowadzących do zrozumienia historii, poznania piękna architektury i dzieł sztuki oraz uczestniczenia w życiu codziennym średniowiecznego zamku.
Wyprawy rycerskie
Wyprawa rycerska to szczególny rodzaj gry historycznej, podczas której uczestnicy w małych grupach przemierzają tereny zamkowe. Wyposażeni we własną wiedzę, rozwiązując szereg zadań i zagadek oraz spotykając Mistrzów Drogi nie tylko odnajdują szlak wiodący przez mroczne, zamkowe zakamarki, lecz także odkrywają tajemnice tego miejsca.
Uczestnictwo w wyprawie rycerskiej daje możliwość poznania historii poprzez zabawę oraz wykazania sprawności umysłu i ciała.
Młodzieżowe Koło Przyjaciół Zamku
Młodzieżowe Koło Przyjaciół Zamku stanowi rodzaj klubu historycznego. Zajęcia prowadzone w jego ramach przybierają formy gawęd, konwersatoriów, wypraw eksploracyjnych do poszczególnych miejsc zespołu zamkowego, gier edukacyjnych i warsztatów artystycznych. Te ostatnie polegają głównie na realizacji filmów o dziejach zakonu krzyżackiego i o polskiej załodze twierdzy nad Nogatem.
Ze względu na podstawowe narzędzie, jakim dysponujemy, a więc Zamek w Malborku, nasza uwaga koncentruje się na średniowieczu. Przyglądamy się nie tylko fenomenowi państwa zakonnego w Prusach, ale także architekturze i budownictwu, sztukom plastycznym, muzyce, teatrowi, piśmiennictwu, wojskowości, higienie i medycynie, życiu religijnemu i ekonomii dawnych wieków. Jednocześnie nie stronimy od sięgania do zagadnień z dziedziny sztuki i literatury współczesnej.
Zajęcia prowadzone są w grupach wiekowych, złożonych z uczniów klas pierwszych, drugich i trzecich szkół średnich. Cotygodniowe spotkania każdej z grup trwają około 90 minut. Wiosenne i letnie gry i warsztaty edukacyjne zajmują od kilku godzin aż do kilku dni.
Lekcje muzealne
Oferujemy zajęcia przeznaczone dla różnych grup wiekowych a także grup o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Przedszkole (4-5 lat)
Wędrówka przez Zamek
Odkrywanie sekretów średniowiecznej budowli obronnej. Poznawanie jej dawnych mieszkańców. Odnajdywanie dzisiejszych rezydentów obiektu – zwierząt i ich przedstawień.
Przedszkole (5-6 lat)
Magiczny klucz – bramy zamkowe
Poszukiwanie sposobu wejścia do zamku bez biletów. Uzyskanie "magicznych kluczy" od rycerza Tomasza. Oglądanie bram zamkowych. Zabawa ruchowa pt. Brama, utrwalająca zdobytą wiedzę.
Średniowieczne rzemiosło
Opowieści kolorowych okien – witraże
Odkrywanie różnych rodzajów oszkleń wnęk okiennych na terenie Zespołu Zamkowego, porównywanie ich. Poznawanie warsztatu "średniowiecznego" witrażysty. Odczytywanie treści zawartych na wybranych kwaterach witrażowych – odkrywanie edukacyjnej roli witraża. Zespołowe tworzenie witraży przeznaczonych do dużego okna gotyckiego.
W bursztynowym świecie
Zabawy badawcze skupiające się wokół wielozmysłowego poznawania właściwości bursztynu. Zdobywanie wiedzy na temat powstania inkluzji w oparciu o historyjkę obrazkową. Oglądanie wystawy "Dzieje bursztynu" – poznawanie wytworów rzemiosła artystycznego na przestrzeni dziejów.
Co to jest zamek?
Wskazywanie cech charakterystycznych dla architektury obronnej w trakcie wędrówki po Zespole Zamkowym. Poznawanie nowych pojęć. Badanie głębokości fosy i grubości murów. Spacer gankami obronnymi.
Bawimy się w rycerzy – poznawanie kodeksu rycerskiego
Przybliżanie kultury rycerskiej w oparciu o średniowieczne kodeksy. Próby odniesienia rycerskich zachowań do czasów współczesnych. Zaspokajanie poznawczej aktywności poprzez bezpośredni kontakt z wybranymi elementami uzbrojenia. Wykonanie kartonowej armii.
Kowal w średniowiecznym zamku
Zdobywanie wiedzy na temat pracy kowala poprzez obserwację i praktyczne działanie. Poszukiwanie na terenie zamku wytworów kowalstwa artystycznego zgodnie z podanymi wskazówkami.
Jak powstała szafa?
Odkrywanie możliwości wykorzystania skrzyni w wiekach średnich. Śledzenie procesu ewolucji skrzyni w oparciu o zbiory Muzeum Zamkowego. Oglądanie motywów zdobniczych.
Z wizytą u mincerza
Poznawanie tajników pracy mincerza. Gromadzenie informacji o skarbcu zakonnym na podstawie wysłuchanej legendy. Poszukiwanie legendarnego pomieszczenia na terenie Zamku Wysokiego.
Od młyna do kuchni, czyli jak ziarno przemieniło się w chleb
Oglądanie wnętrza młyna. Wykorzystanie żaren do mielenia zboża. Wypiekanie chleba w piecu chlebowym. Poznawanie tajników żywienia dawnych mieszkańców Zamku.
Glina – surowiec doskonały
Z czego zbudowany jest zamek?
Poznawanie średniowiecznej technologii wyrobu cegły i zaprawy murarskiej. Odczytywanie śladów odciśniętych w średniowiecznych cegłach. Zdobywanie wiedzy na temat wykorzystania cegły profilowanej i glazurowanej. Układanie dachówek zgodnie z zasadą krycia dachu: mnich – mniszka. Poszukiwanie na terenie Zespołu Zamkowego omawianych detali.
Jak zbudowano zamek?
Odkrywanie i odczytywanie wątków na średniowiecznych murach zamkowych. Próby stawiania fragmentu muru z wykonanych przez siebie cegieł zgodnie z wybranym wątkiem – praca według wzoru, w małych zespołach.
Poznajemy portale
Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Czym jest portal? Odczytywanie treści zawartych na średniowiecznych portalach kaplicy św. Anny. Odkrywanie portali na terenie Zespołu Zamkowego, porównywanie ich. Oglądanie perełki architektury gotyckiej tzw. Złotej Bramy. Poznawanie jej treści.
Ogrzewanie w Malborskim zamku – od średniowiecznego systemu grzewczego do pieca kaflowego
Śledzenie zmian systemu grzewczego na terenie Zespołu Zamkowego od średniowiecza po czasy nowożytne. Poznawanie sposobów powstawania kafli, porównywanie ich. Poszukiwanie i omawianie ciekawych wzorów i przedstawień.
Kancelaria
Jak dawniej wyrabiano papier?
Poznawanie technologii wyrobu papieru w średniowieczu. Wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu – praca indywidualna.
Zabawa w skrybę – dokumenty kancelarii
Gromadzenie wiedzy na temat personelu kancelarii krzyżackiej. Poznawanie warsztatu pracy średniowiecznego skryby – miejsce pracy, narzędzia, materiały do pisania. Oglądanie kopii dokumentów krzyżackich. Zdobienie swojego dokumentu i uwierzytelnianie go za pomocą własnoręcznie wykonanej pieczęci.
Biblioteka
Zwiedzamy zamkową bibliotekę
Poznawanie pomieszczeń biblioteki. Zdobywanie informacji na temat korzystania z zamkowego księgozbioru. Oglądanie zbiorów bibliotecznych archiwalnych i współczesnych wzbogaconych o ex libris.
Mój ex libris
Próby ustalenia, co to jest ex libris i w jakim celu powstał. Badanie i odczytywanie książkowych znaków własnościowych za pomocą lupy. Porównywanie, klasyfikowanie i przeliczanie zgromadzonego zbioru. Wykonanie własnego znaku książkowego wybraną techniką. Zajęcia prowadzą pracownicy biblioteki Muzeum Zamkowego.
Szkoły podstawowe (klasy I-III)
Urok w szkiełku zaklęty – malborskie witraże
Rola, przeznaczenie oraz sposób powstawania średniowiecznych witraży. Oglądanie malborskich witraży, rozpoznawanie postaci na nich przedstawionych. Tworzenie witraży przeznaczonych do dużego gotyckiego okna.
Historia pieniądza
Przedstawienie w prosty sposób dziejów pieniądza od handlu wymiennego po współczesne środki płatnicze. Zapoznanie z pojęciami: moneta, mincerz, mennica, bank, banknot, czek, karta bankomatowa. Obejrzenie warsztatu średniowiecznego mincerza.
Jak wyglądało codzienne życie na zamku w Malborku?
Wędrówka przez Zamek, wzbogacona opowieściami o tym, co się działo dawno temu w poszczególnych częściach zamku.
Tajemnice bursztynu
Oglądanie bryłek bursztynu, poznawanie kolorystyki i cech bursztynu (doświadczenia), szlak bursztynowy. Artystyczne wyroby z bursztynu – wystawa.
Damy i rycerze
Poszukiwanie różnych wyobrażeń dam i rycerzy przedstawionych w zamku. Rozmowa o życiu rycerzy, cechach wzorowego rycerza, turniejach rycerskich. Istnieje możliwość poszerzenia zajęć o działania plastyczne.
Gawęda o rycerzu
Przedstawienie drogi młodego chłopca do stanu rycerskiego. Opowieść o niektórych rytuałach rycerskich, takich jak ceremonia pasowania na rycerza, turniej rycerski, wykorzystująca przedstawienia malarskie. Poznawanie wyposażenia rycerza, jego ubioru i broni. Szranki i konkury rycerskie.
Dawne stroje średniowieczne
Oglądanie rzeźb, malowideł i obrazów przedstawiających ubiór średniowieczny, analizowanie poszczególnych części strojów damskich i męskich. Działania plastyczne związane z tą tematyką.
Śladami malborskich legend
Poznanie legend związanych z niektórymi pomieszczeniami w Zamku (Komnatki Dostojników Zakonu, Domek pod Żabą, Skarbiec). Istnieje możliwość poszerzenia zajęć o warsztaty teatralno-plastyczne.
Zajęcia o bibliotece prowadzone przez pracowników Biblioteki Naukowej Muzeum zamkowego
Szkoły podstawowe (klasy IV-VI)
Życie codzienne na zamku krzyżackim.
Wprowadzenie pojęć: zamek, rycerstwo, zakonnik, Krzyżak. Zajęcia są próbą odpowiedzi na pytania: jak żyli w średniowieczu mieszkańcy zamku, jaki był rozkład dnia rycerza, co to jest kodeks rycerski.
Aktywne odkrywanie miejsc związanych z życiem codziennym jego mieszkańców (kaplica, kapitularz, komnatki dostojników Zakonu, kuchnia).
Państwo wielkiego mistrza.
Powstanie i rozwój zakonu krzyżackiego, osiągnięcia w administracji, gospodarce (miasta, zamki, kościoły) i wojskowości.
Poznawanie wnętrz Pałacu Wielkich Mistrzów (pomieszczenia reprezentacyjne, prywatne i dawna kancelaria), kościół Najświętszej Marii Panny oraz elementy uzbrojenia.
Zamek, jako budowla obronna.
Poszukiwanie w trakcie wędrówki przez zamek elementów obronnych warowni. Poznawanie terminologii poszczególnych urządzeń, sposobów oblegania, ewolucji sztuki obrony.
Domy i wnętrza mieszkalne naszych przodków.
Poznawanie warunków mieszkania na przestrzeni wieków z uwzględnieniem czasów średniowiecznych i nowożytnych. Wyposażenie wnętrz (meble, ceramika), systemy ogrzewania.
Co to jest muzeum?
Rozmowa o roli, jaką spełniają muzea, dlaczego warto je zwiedzać, skąd pochodzą zbiory muzealne, na czym polega praca muzealnika i konserwatora zabytków. Poznanie pojęć: muzeum, muzealia, zbiór, kolekcja, wystawa oraz szukanie ich przykładów w muzealnych wnętrzach.
W kancelarii wielkiego mistrza.
Zapoznanie z dawnym warsztatem pisarskim (narzędzia, materiały, miejsce pracy). Wprowadzenie pojęć: kancelaria, skryba, skryptorium, pergamin. Personel kancelarii, rodzaje dokumentów. Oglądanie pieczęci, poznawanie sposobu jej wykonania. Kontrola przepływu korespondencji.
Moda w średniowieczu.
Poznanie na podstawie kolekcji damskich i męskich strojów wieków średnich. Ubiór dworski, a klasztorny. Poznanie sposobów wytwarzania strojów i symboliki kolorów. Istnieje możliwość poszerzenia zajęć o działania plastyczne.
Legendy miasta i regionu.
Poznanie legend związanych z miastem i regionem. Legenda, a historia w dziejach miasta. Rozpoznawanie niektórych części miasta na starych fotografiach. Istnieje możliwość poszerzenia zajęć o działania teatralno-plastyczne.
Książkowe znaki własnościowe.
Próby ustalenia, co to jest ex libris i w jakim celu powstał. Badanie i odczytywanie książkowych znaków własnościowych za pomocą lupy. Porównywanie i klasyfikowanie prezentowanego zbioru. Wykonanie własnego znaku książkowego wybraną techniką. Poznawanie sposobów wykonywania ekslibrysu na przykładzie kilku technik graficznych.
Zajęcia biblioteczne prowadzone przez pracowników Biblioteki Naukowej Muzeum Zamkowego
Gimnazja
Krzyżacy – rys historyczny
Rozwój Zakonu i stosunki z Polską, Prusami i Litwą.
Symbolika biblijna Zamku
Odczytywanie i interpretacja niektórych elementów symboliki biblijnej na terenie Zamku. Pogłębianie umiejętności posługiwania się Pismem Świętym – odnajdywanie źródeł przedstawień.
Życie wewnętrzne zakonu krzyżackiego
Poznanie wybranych praw i obowiązków mieszkańców zamku oraz ich rozkładu dnia w odniesieniu do funkcji poszczególnych pomieszczeń i przestrzeni na zamku.
Styl gotycki na przykładzie Zamku Malborskiego
Wyjaśnienie nazwy styl gotycki, poznanie czasu i miejsca jego powstania. Poznanie pojęć: sklepienie krzyżowo-żebrowe, maswerk, machikuł, krenelaż, hurdycja, brona. Historia budowy i rozbudowy zamku (druga połowa XIII wieku do pierwszej połowy XV wieku). Poznanie lokalizacji, sposobu budowania oraz przemian architektonicznych zamku od czasu powstania do połowy XV wieku.
Wielka Wojna z Zakonem w latach 1409-1411
Przyczyny i przebieg Wielkiej Wojny z Zakonem. Postanowienia pierwszego Pokoju Toruńskiego. Oblężenie Malborka w czasie wojny.
Wojna trzynastoletnia
Przyczyny, przebieg i skutki Wojny Trzynastoletniej dla Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Malborka.
Szkoły średnie
Styl gotycki w architekturze na przykładzie zamku malborskiego.
Wyjaśnienie nazwy styl gotycki, poznanie czasu i miejsca jego powstania. Poznanie pojęć: sklepienie krzyżowo-żebrowe, maswerk, machikuł, krenelaż, hurdycja, brona.
Historia budowy i rozbudowy zamku (druga połowa XIII wieku do pierwszej połowy XV wieku).
Poznanie lokalizacji, sposobu budowania oraz przemian architektonicznych zamku od czasu powstania do połowy XV wieku.
Wielka Wojna z Zakonem w latach 1409-1411.
Przyczyny i przebieg Wielkiej Wojny z Zakonem. Postanowienia pierwszego Pokoju Toruńskiego. Oblężenie Malborka w czasie wojny.
Wojna Trzynastoletnia. Przyczyny, przebiegi skutki Wojny Trzynastoletniej dla Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Malborka
Życie codzienne zakonnika krzyżackiego na Zamku w Malborku.
Przedstawienie reguły zakonnej, struktury Zakonu, rozkładu dnia w odniesieniu do funkcji poszczególnych pomieszczeń w zamku.
Kościół w średniowieczu.
Ukazanie kulturotwórczej roli kościoła. Pogłębienie wiedzy o katedrze gotyckiej, wniknięcie w jej symbolikę, odczytanie idei, których stała się nośnikiem i wyrazicielem. Odnajdywanie elementów gotyckich na terenie zamku oraz ich interpretacja. Nauka śpiewu gregoriańskiego.
Grupy o szczególnych potrzebach edukacyjnych
W muzeum prowadzimy zajęcia, na które zapraszamy uczniów szkół specjalnych, ośrodków szkolno-wychowawczych dla niewidomych, niesłyszących oraz osób z dysfunkcją narządów ruchu. Tematem zajęć staje się poznanie zespołu zamkowego, jego historii, elementów architektury gotyckiej oraz życia codziennego Krzyżaków.
Proponujemy również zajęcia warsztatowe, tematycznie zawiązane z kolekcjami: bursztynu, witraży, detalu architektonicznego.
Nauczycieli i opiekunów zamawiających zajęcia prosimy o kontakt telefoniczny, aby wspólnie ustalić program pobytu w zamku, dokonać wyboru tematu i trasy zwiedzania.
Jak zamówić lekcje muzealne?
Zajęcia w Muzeum Zamkowym w Malborku odbywają się we wtorki, środy, czwartki i piątki w godzinach 9.00-14.00;
Lekcję muzealną zamówić można telefonicznie lub osobiście w Dziale Edukacji, od poniedziałku do piątku w godzinach 7.30-9.30 oraz 14.00-15.00
Nasze numery:
055-647-09-82
055-647-09-83
055-647-09-84
Obowiązuje kolejność zgłoszeń. Prosimy podawać temat zajęć, adres i telefon szkoły, klasę, a także nazwisko nauczyciela lub opiekuna.
Nie przyjmujemy rezerwacji zajęć drogą elektroniczną.
Na zajęcia przyjmujemy jedną klasę – nie łączymy klas.
Odpłatność za lekcje wynosi 5 PLN od ucznia. Kwotę wpłaca się w dniu lekcji bezpośrednio w kasie Muzeum Zamkowego (kasa wystawia rachunki).
Prosimy o punktualne przychodzenie na zajęcia – grupa spóźniona o 15 minut może nie zostać przyjęta.
W przypadku rezygnacji z zamówionej lekcji prosimy o pilną informację telefoniczną.
Pamiętajcie, że w Zamku nawet w lecie panuje chłód i są przeciągi!
Ubierzcie się ciepło!
Foto: Zamek w Malborku